मार्क्सवादी राजनैतिक अर्थशास्त्र

विभिन्न तरिकाले मजदुरको शोषण पुँजीपतिले मजदुरलाई विभिन्न तरिकाले शोषण गर्छ । एउटा तरिका हो : जस्तो १ दिनको कार्यकाल १२ घण्टाको हुन्छ, त्यसमा ६ घण्टा मजदुरले आफ्नो लागि काम गर्छ भने आफूले पाउने दैनिक ज्यालाको लागि नगरी नहुने श्रम, अर्को ६ घण्टा पुँजीपतिका लागि गर्नुपर्छ । जस्तो १२ घण्टा कार्यकालको एक दिनमा ५० रुपियाँको वस्तु […]

Continue Reading

आधुनिक तीज : थोरै संस्कृति, धेरै विकृति (सन्दर्भ : हरितालीका तीज)

नेपालका हिन्दु महिलाहरूले परम्परागत संस्कृति र पर्वका रूपमा उत्सवसहित मनाउने गरेको तीजको दिन असोज १ गते बिहान १० बजेतिर अधिवक्ता कान्तिराम ढुङ्गानासँग फोनमा संवाद भयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘तीजले केही प्रभाव पारेको छ कि छैन ? नत्र आज भेट हुन्छ कि ?’ कान्ति सरको वाक्य टुङ्गिन नपाउँदै मैले हतारमा भनेँ, ‘मलाई त खास केही पारेको […]

Continue Reading

प्रथम विश्व युद्धका दौरान लेनिनद्वारा विकसित क्रान्तिकारी कार्यविधिबारे

शताब्दीयौँँको मोडबाट साम्राज्यवादको उदयसँगै उपनीवेशहरूको बाँडफाँडका लागि साम्राज्यवादी शक्तिहरूद्वारा युद्धहरूलाई निम्ताउने काम गरियो । एउटा उदाहरणका रूपमा रसियन–जापनिज युद्धलाई लिन सकिन्छ । रसियन–जापनिज युद्ध किन भयो ? किनभने दुवै रसिया र जापानले उत्तर चीन र कोरियामा रहेको मज्चुरियामाथि नियन्त्रण गर्न चाहन्थे । त्यही खालका युद्धहरू विश्वका विभिन्न भागहरूमा उपनिवेशहरूलाई हडप्ने र पुनः हडप्नका लागि फैलिन […]

Continue Reading

गाँखु हत्या र वासु– वैरागी सन्दर्भ

लेखक : मोदनाथ मरहट्टा नेपाली जनयुद्धसित जोडिएको गोरखाको गाँखु हत्याकाण्डले प्रत्येक बर्सको भाद्र २३ गते नेपाली क्रान्तिकारीहरूलाई झस्काउने गर्दछ । त्यसदिन तात्कालिक शासकको नाङ्गो र गैह्र न्यायिक हत्याको जति भत्र्सना गरे पनि अपुग हुन्छ । नेपाली क्रान्तिकारीहरूले राज्यको बेथिती र ज्यादतीका बिरूद्ध सञ्चालन हुँदै आएको माओवादी आन्दोलनले एउटा उँचाइ लिँदै थियो । माओवादीले आफुसँग भएको […]

Continue Reading

पार्टीको विचारलाइ जनतासंग जोडौं

विषय प्रबेश क्रान्तिकारी कम्युनिस्ट पार्टीका लागि कार्यदिशा पहिलो लक्ष्य र उद्देश्य हो र कार्यक्रम रणनिति कार्यनीति आचारण सिद्धान्त उसको विचारधारात्मक एंव राजनितिक कार्यदिशाले निर्धारण गर्दछ । बैचारिक तथा राजनितिक कार्यदिशा सही वा गलत हुनुले सबै कुराको निर्धारण गर्दछ । क.माओ को यो भनाइलाइ आत्मासा गर्ने हो भने पार्टीले क्रान्तिलाइ विजय सम्म पुर्याउनु निम्ति राजनितिक पार्टी […]

Continue Reading

व्यवहार विनाको दर्शनले समाजवादमा पुराउला ?

बेलायतको हाईग्रेट स्थित २०० वर्ष पुरानो चिहानमा लमतन्न मस्त निदाएको कार्ल माक्सको कानमा नेपालका तमाम कम्युनिस्ट नेताहरुले माक्सले प्रतिपादन गरेको विचार दर्शन राज्य, समाजबारे ठुलाठुला भाषण गुञ्जिन पुग्यो र माक्र्स ब्युँझिए । मैले देखाएको बाटोमा टाउकोमा कफन बाँदेर मृत्यु या मुक्तिको कसम खाएर लागेको देखेर खुसि हुदै कार्ल माक्स उठेर एक छिन सोचे । अब […]

Continue Reading

कम्युनिस्ट पार्टीमा देखापरेका संशोधनवादीहरु

मार्क्स र एङगेल्सले प्रतिपादन गरेको बिचार धारा वा चिन्तन प्रणालीलाई मार्क्सवाद वा बैज्ञानिक समाजबाद भनिन्छ । मार्क्स र एङगेल्सले मूलतः कम्युनिस्ट घोषणापत्र पत्र र पुँजीका खण्डमा प्रस्तुत गरेको बिचारहरुले यो बैचारिक चिन्ताको प्रतिनिधित्व गर्दछन । मार्क्सबदी बिचार अगाडि आएपछि मजदुर आन्दोलनको प्रवाहले सामाजिक पद्धति बदल्नका निम्ति कार्ययोजना बनाउन थाल्यो । त्यो प्रवाहको महान आस्था बैज्ञानिक […]

Continue Reading

अर्थ‐सामाजिक विश्लेषण

(पीबीएसपी सीसीको २०११ मा सम्पन्न राष्ट्रिय सम्मेलनद्वारा पारित “नयाँ थिसिस” को एउटा अंश) यस देशको माओवादी आन्दोलनले आफ्नो स्थापना कालदेखिनै देशलाई साम्राज्यवादद्वारा उत्पीडित एउटा अर्ध–सामन्ती समाजको रूपमा मूल्याङ्कन गर्दै आएको छ । सन् १९९० को प्रारम्भमा हाम्रो पार्टीले यसलाई ‘साम्राज्यवाद–आश्रित विकृत पुँजीवादी’ भनेर नामाकरण नगर्दासम्म माओवादी सर्कलमा अर्ध–सामन्तवाद पदावली माथि त्यति धेरै मतभिन्नता थिएन । […]

Continue Reading

संश्मरणात्मक लेख: इतिहासको पानाबाट

वि.स.२०३५/०३६को आन्दोलनबारे त्यस आन्दोलनका अग्रणाी विद्यार्थी नेताहरुमध्ये बलबहादुर के. सी. र टंक कार्कीका लेखहरू केही समय अघि सेतोपाटी डट कममा पढेपछि त्यसले अझ बढी पूर्णता पावोस र स्पष्टता होस भन्ने उद्येश्यले त्यसवारे केही थप अनुभूति राख्ने प्रयास यस लेखमार्फत गरिएको छ । त्यो आन्दोलनका सहयोगी तत्कालिन माले विद्यार्थी नेता टंक कार्कीजीले उहाँको लेखमा यस लेखका […]

Continue Reading

नेत्रविक्रम चन्दको ‘समाजवादी मोर्चा’ मा गुणात्मक छलाङ

तत्कालीन एकीकृत ने.क.पा. (माओवादी) सँग वर्गीय र राष्ट्रिय आत्मसमर्पणवादमा फस्दै नेपाली संस्करण (पुरानो ने.क.पा. एमाले (दक्षिणपन्थी) धारकै नयाँ संस्करणका रूपमा उदाएको नवसंशोधनवादी धारको निष्कर्षसहित क्रान्तिकारी धाराको आवश्यकता र निरन्तरताका लागि पार्टी पुनर्गठन अध्याय अघि बढाउन सकेजति कस्सिएका नेत्रविक्रम चन्द मोहन वैद्यको नेतृत्वमा क्रान्ति ढिला भएको भन्दै पुनः २०७१ साल मङ्सिरमा ने.क.पा. माओवादी पुनर्गठन गर्दै क्रान्तिको […]

Continue Reading