विचार

जनयुद्धका महान सहिद रामवृक्ष यादवलाई सम्झनुको अर्थ

जनयुद्धका महान सहिद रामवृक्ष यादवलाई सम्झनुको अर्थ

लेखक : विनोद सहयात्री ०५१ साल भाद्र २ गते तत्कालीन राज्यद्वारा पालितपोषित लठैतहरुले क्रूर र विभत्स तरिकाले रामवृक्ष यादवको हत्या गरे । उनी मधेसी किसानहरुका बीचमा असाध्यै लोकप्रिय थिए । उनी मालेमावादी विचार दर्शनलाई जीवनव्यवहारमा उतार्ने सच्चा कम्युनिष्ट थिए । आफ्नो जीवनकालमा उनले आफ्नो बारेमा कहिल्यै सोचेनन्, केवल जनता, पार्टी र क्रान्तिको लागि अहोरात्र खटे । सिंगो परिवारलाई पार्र्टीकरण गरे । र, आफ्नो निजी सम्पत्तिलाई पनि पार्टी र क्रान्तिमा लगाए । नेपालको सिंगो कम्युनिष्ट आन्दोलनमा नै रामवृक्ष यादव जत्तिको कम्युनिष्ट जीवनपद्धति अँगाल्ने व्यक्ति, व्यक्तित्व पाउन सकिन्न । नेपालको कम्युनिष्ट तथा माओवादी आन्दोलनमा रामवृक्ष यादव उदाहारणीय र अनुकरणीय व्यक्ति थिए, र,…
Read More
कमरेड रामवृक्ष यादव, न्यानो लाल सलाम !

कमरेड रामवृक्ष यादव, न्यानो लाल सलाम !

रत रह संघर्ष में जीवन संघर्ष है । या कुर्वान हो जा देश पे, यही तो उत्कर्ष है ।। दब के ना रहना कभी, यही तो निष्कर्ष है । वह वक्त ही महान् है, जहाँ उत्सर्ग है ।। उक्त कवितांश २०४७ को नव वर्षको सन्दर्भमा सिन्धुली कारागारमा रहेको बेला क.रामवृक्ष यादवद्वारा रचित एक गीति कविताबाट लिइएको हो । यो कवितांशमा जीवनलाई संघर्षमय मानिएको छ र त्याग, वीरता तथा बलिदानको एक ओजस्वी सन्देश सशक्त रुपमा मुखरित भएको छ । त्यो सन्देश हो– ‘वह वक्त ही महान् है, जहाँ उत्सर्ग है ।’ वास्तवमा, क. यादवले शहादत प्राप्त गरेको समय महान् जनयुद्धको तयारीको…
Read More
वर्तमान राजनीतिक परिस्थितिमा क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी नेपालको कार्यभार

वर्तमान राजनीतिक परिस्थितिमा क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी नेपालको कार्यभार

नेपाल अहिले अर्ध सामन्ती,अर्ध औपनिवेशिक विशेषता सहितको नव औपनिवेशिक अवस्थामा छ । राष्ट्रियता, जनतन्त्र र जनजीविकाका विकराल समस्याहरु विद्यमान अर्धसामन्ती, अर्धऔपनेवेशिक तथा नवऔपनिवेशिक व्यवस्था अन्तर्गत हल हुन सक्दैनन् । नयाँ जनवादी क्रान्ति गर्दै वैज्ञानिक समाजवादको मार्गमा अगाडि बढेर नै देश र जनताका समस्याहरु हल हुने छन् । त्यसका निम्ति क्रियाशील हुनु नै क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी नेपालको प्रमुख कार्यभार हो । नयाँ जनवादी क्रान्तिको खुड्किलो पार गर्दै वैज्ञानिक समाजवादको बाटोमा अगाडि बढ्नका लागि अहिले देखिएका राष्ट्रियता ,जनतन्त्र र जनजीविकाका समस्याहरुको उठान गरेर जनतालाई गोलबन्द गर्दै सशक्त संघर्षको गर्नु हाम्रो कार्यभार हो । एकातिर राष्ट्रिय स्वाधीनताको रक्षाकालागि साम्राज्यवाद, विस्तारवादका विरुद्ध संघर्ष गर्ने…
Read More
वैज्ञानिक समाजवादी कार्यदिशा वा क्रान्तिकारी पलायनको राजनीति ?

वैज्ञानिक समाजवादी कार्यदिशा वा क्रान्तिकारी पलायनको राजनीति ?

क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टी नेपालको भावी एकता महाधिवेशनमा छलफलका लागि प्रस्तुत वैज्ञानिक समाजवादी कार्यदिशा सम्बन्धि प्रस्तावमा प्रवेश गर्नुभन्दा पहिले कमरेड कञ्चनले गर्नुभएको मेहनतको प्रशंसा गर्न चाहन्छु र उहाँलाई धन्यवाद दिन चाहन्छु ।विषय प्रवेशप्रथमतः यो प्रस्तावित दस्तावेज महाधिवेशनमा प्रस्तुत गर्ने दस्तावेज जस्तो नै भएन । एउटा पाठ्यसामाग्री जस्तो बनेर आयो । हामीले नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलनको इतिहासमा यति भद्दा दस्तावेजको प्रथमपल्ट अनुभव गर्दैछौं । विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनमा दस्तावेज पेश गर्दा जनता र कार्यकर्तालाई बुझाउन प्रयत्न गरिन्छ, दंग पार्न होइन । विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनको इतिहासमा तत्कालीन सोभियत संघको बिसौं पार्टी महाधिवेशन, १९५६मा निकिता खु्रश्चेवले स्टालिनको विरुद्धमा एउटा भद्दा दस्तावेज पेश गरेका थिए । तर…
Read More
साम्यवाद किन उत्पन्न भयो ?

साम्यवाद किन उत्पन्न भयो ?

संसारमा विनाकारण कुनै काम हुन सक्दैन । पुँजीवाद पनि तब उत्पन्न भएको थियो, जब त्यसलाई उत्पन्न गराउने चीज उत्पन्न भएको थियो– अर्थात् (१) थोरै मेहनत या विना मेहनत धनी हुने मानिसको स्वभाविक इच्छा, (२) मेशिनहरुको आविष्कारद्वारा थोरै मेहनतबाट धेरै चीजहरु तयार गरेर सस्तो मोलमा बेचेर त्यसबाट फाईदा उठाउने सुविधा (३)मेशिनद्वारा बनेका चीजहरुद्वारा बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न नसक्नुको कारण स्वतन्त्र कालीगढको प्रतियोगिता खत्तम हुनु, (४) बढी जानकारीको आवश्यक नभइकन असहाय व्यक्तिहरुले पनि मेसिनद्वारा राम्रा चीजहरु बनाउन सक्नु । यस्तै प्रकारले साम्यवाद जसबाट यहाँ हाम्रो मतलव वैज्ञानिक साम्यवादसँग छ ः तव प्रकट भयो, जब त्यसलाई उत्पन्न गर्नेचाहिं कारण मौजुद भए ।जुन वस्तुमा मानिसको…
Read More
असफल शान्ति संझौता र संक्रमणकालीन न्यायका कुरा

असफल शान्ति संझौता र संक्रमणकालीन न्यायका कुरा

नेपालमा बेलाबखत बिचित्रका राजनीतिक गतिबिधिहरु हुनेगरेका छन् । हालैमात्र नेपाल सरकार र तत्कालीन नेकपा (माओवादी)बीच भएको विस्तृत शान्ति सम्झौताअनुरुप संक्रमणकालीन न्यायलाई टुंग्याउने विषयमा प्रमुख तीन संसदवादी राजनीतिक दलका बीचमा समझदारी भएको जुन प्रचार गरिएको छ, त्यो आफैमा सरासर गलत छ । यो संसदमा रहेका केही दलहरुको दिउँसै रातपार्ने कुरा मात्र हो । यसअघिको पुष्पकमल दाहाल नेतृत्वको सरकारले उक्त कार्य दल बनाएको भनिएको थियो । कार्यदलमा लामो समयदेखि पेचिलो बनेको द्वन्दकालीन घटनाको व्याख्या, राहत, क्षतिपूर्ति, परिपूरण र न्याय प्रदानलगायतका विषयमा सहमति भएको जुन भनिएको छ, खासमा त्यो एकतर्फी र जोर जबरजस्तीको कुरा मात्र हो । नेपालमा पछिल्लो समयमा हरक्षेत्रमा देशको आवश्यकता…
Read More
क्रान्तिकारी लफ्फाजीभित्र दक्षिणपंथी संशोधनवाद

क्रान्तिकारी लफ्फाजीभित्र दक्षिणपंथी संशोधनवाद

“लुतो एउटा पिडादायी रोग हो । जब मानिसहरु क्रान्तिकारी लफ्फाजीको लुतोले ग्रसित हुन्छन् तब यो रोग देख्नेबित्तिकै असह्य पीडा हुन्छ”– लेनिन, लुतो– १९१८, प्रगति प्रकाशन मास्कोद्वारा १९६५ मा प्रकाशित लेनिन संकलित रचनाहरुको अंग्रेजी संस्करण, ग्रन्थ २७, पृ.३६ । लेनिनले ब्रेष्टलितोभ्स्तक सन्धीका सन्दर्भमा ट्राट्स्कीपंथीहरुलाई लागेको क्रान्तिकारी लफ्फाजीको लुतोबारे चर्चा गर्दा माथि उद्धृत उद्धरण संश्लेषण गर्नुभएको थियो । ट्राट्स्की र बुखारिन रुपमा त क्रान्तिकारी तथा रुसको एक इन्च जमिन पनि जर्मनीलाई नदिएर सन्धी गर्न चाहने राष्ट्रवादी थिए भने सारमा जर्मनेली शासकहरुसँग मिलेर वैज्ञानिक समाजवादको शिशु हत्या गर्न चाहन्थे । लेनिन र स्टालिन सारमा क्रान्तिकारी हुनुहुन्थ्यो भने रुपमा तत्काल रुसको केही भू–भाग गुमाएर…
Read More
यी भूभागमा आज अति भारी वर्षाको सम्भावना

यी भूभागमा आज अति भारी वर्षाको सम्भावना

काठमाडौँ : हाल देशभर मनसुनी वायुको प्रभाव रहेको छ। मनसुनको न्यून चापीय रेखा सरदर स्थानको उत्तर तर्फ अवस्थित रहेको मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले जनाएको छ । जसको प्रभावले हाल देशभर साधरणतया बदली रहेको छ। कोशी, मधेस, बागमती, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशका केही स्थानहरूमा र गण्डकी र लुम्बिनी प्रदेशका थोरै स्थानहरूमा हल्का देखि मध्यम वर्षा भइरहेको छ । आज दिउँसो देशभर साधरणतया बदली रहने छ। कोशी, बागमती, गण्डकी, लुम्बिनी, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशका धेरै स्थानहरूमा तथा मधेस प्रदेशका केही स्थानहरूमा चट्याङ्गसहित हल्कादेखि मध्यम वर्षाको सम्भावना रहेको छ। कोशी, बागमती, गण्डकी, लुम्बिनी, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशका थोरै स्थानहरूमा भारी वर्षाको सम्भावना रहेको छ…
Read More
विश्व राजनीतिमा मण्डेलालाई सम्झदा !

विश्व राजनीतिमा मण्डेलालाई सम्झदा !

विश्वका महान् रंगभेद विरोधी, उपनिवेशवाद विरोधी नेता नेल्सन मण्डेलाको भर्खरै १०६ औ जन्म दिन बितेको छ । उनको जन्म १८ जुलाई १९१८ मा भएको थियो । नश्लेभद, रंगभेद र जातिभेद विरोधी अथक र अविश्रान्त संघर्षमा उनले पु¥याएको अतुलनीय योगदान सत्ता मोहरहीत गोरा शासनसत्ताबाट मुक्ति पछिको सत्ताको एक कार्य कालको नै उनलाई विश्वले अनन्तरुपमा सम्झिरहने र सधैं सम्मान गर्ने सबैभन्दा महत्वपूर्ण कारण हुन् । त्यस दुधर्स संघर्षमा उनले अल्पसंख्यक गोराहरुको क्रूर दमनकारी र विभेदकारी शासन सत्ताको विरुद्ध संघर्ष गर्दा अविच्छिन्नरुपमा २७ वर्षको कठोर काराबास जीवन बिताउनु परेको थियो । वास्तवमा नेल्सन मण्डेलाको यही दृढ निश्चयी र प्रेरणास्पद संघर्षमय जीवनगाथाले नै आज…
Read More
मानव समाजको विकासक्रम

मानव समाजको विकासक्रम

१.आदिम साम्यवादी व्यवस्थायो व्यवस्थालाई जंगलीयुग पनि भनिन्थ्यो । मानिसहरु जंगलमा बस्थे । कन्दमूल र काँचो मासु खान्थे । सामुहिक रुपमा शिकार खेल्थे, सामुहिक रुपमा बसोबास गर्दथे । तेरो मेरो भन्ने केही थिएन । मान्छे मान्छेबीच समानता थियो । उचनीच भन्ने थिएन । सामाजिक स्वरुप सामुदायिक थियो । समुदायमा फलफुल कन्दमूल र शिकारको खोजी गर्नु उनीहरुको मुख्य काम थियो । सामाजिक सम्बन्ध मातृ सत्तात्मक थियो । यौन स्वतन्त्रता समाज थियो । यो व्यवस्था दशौं हजार वर्षसम्म अस्तित्वमा रह्यो । लामो समयसम्म समुदायमा, ढुंगा, काठ, जनावरका सिंङ र हाडबाट बन्चरो, छुरी, भाला, बल्छी आदि बनाउँथे । पछि औजारहरुमा राम्रो रुप दिएर धनुष…
Read More